Ngộ độc thực phẩm ở chó mèo: Cách nhận biết và xử lý khẩn cấp

Ngộ độc thực phẩm là một trong những vấn đề thường gặp và nguy hiểm nhất ở chó mèo. Chỉ cần ăn phải một chút thức ăn hỏng, ôi thiu hay đồ ăn “tưởng chừng vô hại” của con người, thú cưng có thể rơi vào tình trạng nôn mửa, tiêu chảy, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Vậy ngộ độc thực phẩm ở chó mèo xảy ra do đâu? Làm thế nào để nhận biết và xử lý kịp thời? Hãy cùng FivePet (Fivevet For Pet) tìm hiểu chi tiết ngay sau đây.

Ngộ độc thực phẩm là tình trạng nghiêm trọng ở chó và mèo khi chúng ăn phải thức ăn bị ô nhiễm, hư hỏng,hoặc không phù hợp với cơ thể của chúng. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề về sức khỏe như rối loạn tiêu hóa, tổn thương các cơ quan bên trong cơ thể và thậm chí là nguy hiểm đến tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.
2. Nguyên nhân khiến chó mèo bị ngộ độc thực phẩm
Ngộ độc thực phẩm ở chó mèo có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Một số nguyên nhân tưởng chừng đơn giản nhưng lại tiềm ẩn rủi ro lớn cho sức khỏe thú cưng.
Ăn phải thức ăn ôi thiu hoặc nhiễm khuẩn
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Thức ăn để lâu ngày, không được bảo quản đúng cách dễ bị hư hỏng, lên men hoặc nhiễm vi khuẩn nguy hiểm như Salmonella và E. coli. Khi chó mèo ăn phải, chúng sẽ nhanh chóng xuất hiện các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng.
Đặc biệt, hệ tiêu hóa của thú cưng nhạy cảm hơn nhiều so với con người. Vì vậy, ngay cả những loại thức ăn mà bạn thấy “chỉ hơi hỏng một chút” cũng có thể gây ngộ độc nặng nề cho chó mèo.
Ăn nhầm thực phẩm của con người
Một sai lầm phổ biến của nhiều chủ nuôi là chia sẻ thức ăn hằng ngày với thú cưng. Tuy nhiên, không phải món ăn nào an toàn với con người cũng phù hợp cho chó mèo.
- Socola: chứa theobromine, một chất cực kỳ độc đối với hệ thần kinh và tim mạch của chó mèo. Chỉ một lượng nhỏ cũng có thể gây run rẩy, nôn mửa, thậm chí co giật.
- Hành và tỏi: dù ở dạng sống hay nấu chín đều chứa hợp chất có thể phá hủy hồng cầu, dẫn đến thiếu máu. Đây là lý do tại sao nhiều món ăn quen thuộc như phở, bún, cơm rang,… tuyệt đối không nên cho chó mèo ăn.
- Nho và nho khô: một trong những loại quả nguy hiểm nhất, có thể gây suy thận cấp ở chó chỉ sau vài giờ ăn phải.
- Xylitol: chất tạo ngọt thường có trong kẹo cao su, bánh kẹo “sugar-free”. Với chó mèo, xylitol có thể làm tụt đường huyết nhanh chóng, gây yếu ớt, co giật và nguy hiểm tính mạng.
 Ăn phải hóa chất hoặc chất độc lẫn trong thức ăn
Ngoài thực phẩm, nhiều khi chó mèo vô tình ăn nhầm thức ăn bị lẫn hóa chất độc hại. Ví dụ: Thuốc diệt chuột, thuốc trừ sâu: có thể dính vào thức ăn hoặc đồ chơi rơi vãi ngoài sân vườn. Chất tẩy rửa, hóa chất gia dụng: chỉ một lượng nhỏ cũng đủ gây ngộ độc cấp tính. Bao bì, túi nilon còn sót lại mùi hóa chất cũng có thể làm thú cưng tò mò gặm nhấm và nuốt phải.
3. Triệu chứng của ngộ độc thực phẩm
Khi bị ngộ độc thực phẩm, chó mèo thường phản ứng rất nhanh chóng. Những dấu hiệu có thể xuất hiện chỉ sau vài phút đến vài giờ kể từ khi ăn phải thức ăn ôi thiu, nhiễm khuẩn hoặc thực phẩm độc hại. Việc nhận biết sớm các triệu chứng này cực kỳ quan trọng, bởi nó giúp chủ nuôi có thể xử lý kịp thời và cứu sống thú cưng.
- Nôn mửa nhiều lần: đây là biểu hiện phổ biến nhất. Chó mèo có thể nôn ngay sau khi ăn hoặc nôn liên tục trong nhiều giờ. Trong một số trường hợp, dịch nôn có thể lẫn máu hoặc có mùi hôi bất thường. Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể để loại bỏ chất độc, nhưng nếu nôn quá nhiều, thú cưng sẽ dễ mất nước và kiệt sức nhanh chóng.
- Tiêu chảy, có thể kèm theo máu: cùng với nôn mửa, tiêu chảy cũng là triệu chứng đặc trưng của ngộ độc thực phẩm. Phân có thể loãng như nước, nhầy nhớt hoặc thậm chí có lẫn máu nếu tình trạng nghiêm trọng. Khi kéo dài, tiêu chảy làm thú cưng mất nước, rối loạn điện giải và suy yếu toàn thân.
- Bỏ ăn hoặc chán ăn: một dấu hiệu dễ nhận thấy là thú cưng đột ngột từ chối ăn uống, không còn hứng thú với thức ăn yêu thích. Đây là phản xạ tự nhiên của cơ thể khi hệ tiêu hóa đang bị rối loạn và đau đớn.
- Đau bụng và chướng hơi: nhiều chó mèo khi bị ngộ độc có biểu hiện căng cứng vùng bụng, tỏ ra khó chịu hoặc kêu rên khi bạn chạm vào. Bụng có thể bị trướng hơi, kèm theo tình trạng đầy bụng, khó chịu. Điều này cho thấy hệ tiêu hóa đang chịu áp lực lớn từ độc tố.
- Dấu hiệu thần kinh: trong những ca ngộ độc nặng, thú cưng có thể xuất hiện triệu chứng liên quan đến thần kinh như run rẩy, mất thăng bằng, co giật hoặc thậm chí hôn mê. Đây là dấu hiệu cực kỳ nguy hiểm, cho thấy độc tố đã ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương.
- Khó thở hoặc thở gấp: một số loại chất độc không chỉ tấn công đường tiêu hóa mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hệ hô hấp. Chó mèo có thể thở khò khè, thở nhanh hoặc khó nhọc, thậm chí tím tái. Nếu thấy dấu hiệu này, cần đưa đi cấp cứu ngay vì có nguy cơ suy hô hấp.
- Lờ đờ, yếu ớt: khi độc tố đã ngấm vào cơ thể, chó mèo sẽ trở nên mệt mỏi, lờ đờ và ít phản ứng với môi trường xung quanh. Chúng có thể nằm một chỗ, mắt lờ đờ, di chuyển chậm chạp hoặc hoàn toàn mất sức lực. Đây là dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng, cho thấy cơ thể thú cưng đang bị tổn thương toàn diện.
Các triệu chứng ngộ độc thực phẩm ở chó mèo có thể rất đa dạng, nhưng điểm chung đều là xảy ra đột ngột và tiến triển nhanh chóng. Nếu bạn thấy thú cưng có một hoặc nhiều dấu hiệu trên, hãy coi đó là tín hiệu khẩn cấp và đưa ngay đến bác sĩ thú y gần nhất để được xử lý kịp thời.

4.  Cách xử lý khi chó mèo bị ngộ độc thực phẩm
Ngộ độc thực phẩm ở chó mèo là một tình trạng khẩn cấp. Chỉ một vài giờ chậm trễ cũng có thể khiến thú cưng rơi vào nguy hiểm tính mạng. Vì vậy, khi phát hiện các dấu hiệu nghi ngờ, bạn cần bình tĩnh và thực hiện các bước xử lý đúng cách.
- Gọi ngay cho bác sĩ thú y: điều quan trọng nhất là liên hệ ngay với bác sĩ thú y hoặc đưa thú cưng đến cơ sở y tế gần nhất. Đừng cố gắng tự chữa trị tại nhà khi chưa có chuyên môn, bởi nhiều trường hợp ngộ độc diễn biến rất nhanh và phức tạp. Bác sĩ sẽ là người đưa ra phác đồ điều trị chính xác và an toàn nhất.
- Không tự ý gây nôn khi chưa có hướng dẫn: nhiều chủ nuôi nghĩ rằng gây nôn sẽ giúp chó mèo thải độc ra ngoài nhanh hơn. Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng đúng. Với một số loại độc chất như hóa chất ăn mòn, dung dịch tẩy rửa, việc gây nôn có thể làm tổn thương nghiêm trọng đến thực quản và dạ dày. Vì vậy, chỉ thực hiện biện pháp này khi có chỉ định trực tiếp từ bác sĩ thú y.
- Mang theo mẫu thức ăn hoặc chất nghi ngờ: khi đưa thú cưng đi cấp cứu, bạn nên mang theo phần thức ăn mà chó mèo đã ăn trước đó (nếu còn). Điều này sẽ giúp bác sĩ nhanh chóng xác định được nguyên nhân gây ngộ độc và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Ngay cả bao bì thức ăn, phần xương, hay mảnh vụn đồ ăn cũng có thể là manh mối quan trọng.
- Giữ bình tĩnh và hỗ trợ thú cưng trên đường đến bệnh viện: trong khi chờ đưa đi cấp cứu, hãy giữ thú cưng ở tư thế thoải mái, tránh để chúng di chuyển quá nhiều. Nếu thú cưng bị nôn hoặc tiêu chảy liên tục, bạn nên lót khăn sạch để hạn chế mất nước và vệ sinh dễ dàng hơn. Ngoài ra, có thể cho chúng uống một ít nước sạch để giảm tình trạng khát, nhưng tuyệt đối không ép uống nhiều hoặc cho uống sữa.
- Tuân thủ đúng hướng dẫn điều trị: khi đã được bác sĩ thú y can thiệp, bạn cần tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn điều trị, bao gồm việc dùng thuốc, theo dõi dấu hiệu bất thường và tái khám nếu cần. Tuyệt đối không tự ý ngưng thuốc hoặc thay đổi liều lượng, bởi điều này có thể làm giảm hiệu quả điều trị và gây biến chứng nguy hiểm.
5.  Chẩn đoán ngộ độc thực phẩm ở chó mèo
Khi nghi ngờ chó mèo bị ngộ độc, việc chẩn đoán nhanh và chính xác là bước then chốt để cứu sống thú cưng.
- Khai thác lịch sử ăn uống: bác sĩ sẽ hỏi chó mèo đã ăn gì trong 24 - 48 giờ gần nhất để khoanh vùng nguyên nhân: thức ăn ôi thiu, thực phẩm độc hại như socola, hành, tỏi hay hóa chất lẫn trong đồ ăn.
- Kiểm tra triệu chứng: khám lâm sàng giúp bác sĩ đánh giá mức độ nặng nhẹ thông qua các dấu hiệu như nôn, tiêu chảy, mất nước, run rẩy hoặc khó thở.
- Xét nghiệm máu: xét nghiệm máu được dùng để kiểm tra chức năng gan, thận, điện giải và đường huyết, từ đó xác định cơ quan nào đã bị ảnh hưởng bởi độc tố.
- Xét nghiệm phân: trong trường hợp có tiêu chảy, xét nghiệm phân sẽ giúp tìm vi khuẩn, ký sinh trùng hoặc loại trừ các bệnh đường ruột khác..
6.  Điều trị ngộ độc thực phẩm ở chó mèo
Việc điều trị phụ thuộc vào loại chất độc và mức độ ngộ độc, nhưng thường bao gồm các bước sau:
- Loại bỏ và trung hòa độc tố: bác sĩ có thể cho chó mèo uống than hoạt tính để hấp phụ chất độc trong dạ dày, hạn chế độc tố thấm vào máu.
- Truyền dịch: truyền dịch ringer lactate giúp đào thải chất độc qua thận, đồng thời ngăn ngừa tình trạng mất nước và rối loạn điện giải do nôn hoặc tiêu chảy.
- Thuốc hỗ trợ: một số thuốc được sử dụng trong quá trình điều trị, ví dụ:
Five-Atropin: hỗ trợ chống nôn (liều 1ml/15–20kgP).
Five-Vitamin K Inj: giúp bảo vệ hệ tuần hoàn và chống xuất huyết (liều 1ml/10kgP).
Lưu ý: Trong giai đoạn đầu, không nên dùng thuốc cầm nôn hay cầm tiêu chảy vì cơ thể đang cần thải độc ra ngoài.
- Theo dõi tại bệnh viện: sau khi cấp cứu, chó mèo thường được giữ lại để theo dõi thêm. Việc này giúp bác sĩ kịp thời xử lý các biến chứng và đánh giá khả năng hồi phục của thú cưng.

7.  Phòng ngừa
- Tránh để chó mèo tiếp cận thức ăn của người: Đặc biệt là những thực phẩm như socola, hành tỏi, nho, hoặc các sản phẩm có chứa xylitol.
- Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm: Luôn kiểm tra bảo quản thức ăn của thú cưng đúng cách để tránh ôi thiu.
- Giám sát khi đi dạo: Chó mèo có thể ăn phải rác hoặc thức ăn bị nhiễm khuẩn khi đi dạo ngoài trời, vì vậy cần giám sát cẩn thận.

Câu hỏi thường gặp
1. Ngộ độc thực phẩm ở chó mèo là gì?
Là tình trạng thú cưng ăn phải thức ăn ôi thiu, nhiễm khuẩn hoặc chứa chất độc, gây rối loạn tiêu hóa và ảnh hưởng đến sức khỏe.
2. Chó mèo có thể bị ngộ độc khi ăn đồ ăn của người không?
Có. Nhiều món ăn của người như socola, hành, tỏi, nho, xylitol… cực kỳ độc với chó mèo.
3. Nếu chó mèo bị nôn liên tục, tôi nên làm gì?
Giữ ấm, không cho ăn uống thêm và đưa đến bác sĩ thú y ngay để tránh mất nước, suy kiệt.
4. Thú cưng có thể tự khỏi ngộ độc nếu nghỉ ngơi không?
Không nên chủ quan. Nhiều trường hợp ngộ độc tiến triển nhanh và cần cấp cứu ngay.
5. Làm sao phòng tránh ngộ độc thực phẩm cho chó mèo?
Không cho ăn thức ăn của người, bảo quản thực phẩm sạch, tránh đồ hư hỏng, giám sát khi đi dạo.

Xem thêm:
CẢNH BÁO NHỮNG BỆNH DỄ XẢY RA SAU MÙA NƯỚC LŨ TRÊN CHÓ MÈO
BỆNH VIÊM GAN TRÊN CHÓ: TRIỆU CHỨNG VÀ PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ HIỆU QUẢ NHẤT