Trong xu thế chăn nuôi hiện đại, việc nâng cao năng suất song song với đảm bảo an toàn sinh học và giảm phụ thuộc vào kháng sinh là xu hướng tất yếu. Ở bài biết này, Fivevet giới thiệu những giải pháp sinh học tiên tiến như acid hữu cơ, probiotics, prebiotics, enzyme, vitamin và acid amin, giúp tăng cường tiêu hóa, hấp thu dinh dưỡng và thúc đẩy tăng trọng tối ưu cho vật nuôi. Những giải pháp này không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn góp phần xây dựng mô hình chăn nuôi an toàn, bền vững và thân thiện với môi trường.
Giải pháp thúc đẩy tăng trọng
1. Acid hữu cơ
Acid hữu cơ là những hợp chất có cấu trúc đặc trưng R–COOH, xuất hiện phổ biến trong tự nhiên. Chúng có mặt trong thực vật, mô động vật và được hình thành trong quá trình lên men vi sinh của carbohydrate, đặc biệt tại ruột già. Với đặc tính sinh học đa dạng, acid hữu cơ không chỉ giúp duy trì cân bằng hệ vi sinh đường ruột, mà còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng và góp phần nâng cao hiệu quả chăn nuôi an toàn, bền vững.
Một số acid hữu cơ và vai trò của chúng trong chăn nuôi
Hầu hết các vi khuẩn gây bệnh sẽ không có khả năng phát triển hoặc bị tiêu diệt khi pH đường ruột thấp <3.5.
Hình 1: Khoảng pH hoạt động của các vi sinh vật đường ruột
Cơ chế tiêu diệt vi khuẩn của acid hữu cơ được giải thích như sau: Ở dạng không phân ly, acid hữu cơ dễ dàng thấm qua màng tế bào vi khuẩn. Khi vào bên trong môi trường tế bào (có pH khoảng 7), acid sẽ phân ly và giải phóng ion H⁺, làm giảm pH nội bào. Để duy trì cân bằng, vi khuẩn phải tiêu tốn năng lượng kích hoạt bơm ATPase nhằm đẩy H⁺ ra ngoài, khiến nguồn năng lượng nhanh chóng cạn kiệt và tế bào bị chết.
Bên cạnh đó, sự giảm pH nội bào còn ức chế quá trình đường phân, gây gián đoạn sản xuất năng lượng cần thiết cho sự sống của vi khuẩn. Đồng thời, anion (RCOO⁻) tích tụ trong tế bào dẫn đến mất cân bằng thẩm thấu, tổn thương màng tế bào và cuối cùng phá hủy cấu trúc vi khuẩn.
Hình 2: Cơ chế tác dụng của acid hữu cơ
Acid hữu cơ mang lại nhiều lợi ích vượt trội trong chăn nuôi nhờ khả năng ổn định pH đường ruột, ức chế vi khuẩn có hại như E. coli và Salmonella, giúp bảo vệ hệ tiêu hóa và duy trì cân bằng vi sinh vật có lợi. Chúng còn kích thích phát triển nhung mao ruột, nâng cao khả năng hấp thu dinh dưỡng, từ đó tăng trọng nhanh, giảm FCR và tiết kiệm chi phí thức ăn.
Bên cạnh đó, acid hữu cơ còn giúp khử khuẩn nguồn nước uống, giảm sử dụng kháng sinh, góp phần xây dựng mô hình chăn nuôi an toàn, hiệu quả và bền vững.
2. Probiotics
Probiotics là các vi sinh vật sống có lợi, mang lại hiệu quả tích cực cho sức khỏe vật nuôi khi được bổ sung với liều lượng thích hợp. Trong chăn nuôi, probiotics giúp duy trì hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh, tăng sức đề kháng và nâng cao hiệu quả sinh trưởng của vật nuôi.
Một số nhóm probiotics phổ biến gồm:
+ Lactobacillus: Vi khuẩn Gram dương, thuộc nhóm vi khuẩn sinh acid lactic, bao gồm các loài như Lactobacillus casei, L. acidophilus, L. rhamnosus,...
+ Bacillus: Vi khuẩn Gram dương, có khả năng hiếu khí hoặc kỵ khí tùy nghi, đặc trưng bởi việc hình thành bào tử giúp chúng tồn tại tốt trong điều kiện môi trường khắc nghiệt, thường gặp như B. subtilis, B. licheniformis, B. coagulans.
+ Bifidobacterium: Vi khuẩn Gram dương, kỵ khí nghiêm ngặt, cư trú chủ yếu ở ruột già, gồm B. bifidum, B. longum, B. breve, B. adolescentis.
+ Nấm men: Chủ yếu là giống Saccharomyces spp., có khả năng cân bằng hệ vi sinh và hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả.
Hình 3: Cơ chế tác dụng của Probiotics
Nhờ cơ chế đa dạng, probiotics giúp ổn định hệ vi sinh đường ruột, tăng cường miễn dịch, nâng cao khả năng hấp thu dinh dưỡng, từ đó thúc đẩy tăng trưởng, giảm FCR, hạn chế sử dụng kháng sinh và hướng tới chăn nuôi an toàn, bền vững.
3. Prebiotics
Prebiotics là các chất xơ không tiêu hóa được, có vai trò kích thích chọn lọc sự phát triển và hoạt động của vi sinh vật có lợi (probiotics) trong ruột già, từ đó mang lại lợi ích cho sức khỏe vật nuôi. Trong chăn nuôi, các loại prebiotics phổ biến gồm Fructooligosaccharides (FOS), Mannan oligosaccharides (MOS) và Beta-glucan.
Hình 4: Cơ chế tác động của Prebiotics
Cơ chế tác động của prebiotics: Khi vào ruột già, prebiotics thúc đẩy quá trình lên men, tạo ra các axit béo chuỗi ngắn (SCFA) như butyrate, propionate và acetate. Các SCFA này giúp giảm pH đường ruột, cung cấp năng lượng cho tế bào biểu mô ruột, điều hòa viêm và cải thiện chức năng trao đổi chất.
Nhờ đó, prebiotics giúp kích thích vi sinh vật có lợi phát triển, duy trì pH tối ưu, ức chế vi khuẩn gây hại, giảm sinh khí đường ruột, tăng miễn dịch tại chỗ, và hỗ trợ loại bỏ chất nhầy dư thừa ở thành ruột non. Kết quả là hệ tiêu hóa khỏe mạnh hơn, hiệu quả hấp thu và tăng trưởng được cải thiện, góp phần nâng cao năng suất và sức khỏe tổng thể của vật nuôi.
4. Enzyme
Enzyme là chất xúc tác sinh học có bản chất là protein, có vai trò tăng tốc và thúc đẩy các phản ứng chuyển hóa trong cơ thể. Trong chăn nuôi, enzyme giúp phân giải các phân tử dinh dưỡng phức tạp thành dạng đơn giản hơn, giúp vật nuôi dễ hấp thu, nâng cao hiệu quả tiêu hóa và tận dụng tối đa giá trị dinh dưỡng của thức ăn.
Các enzyme thường dùng trong thú ý
Enzyme có tính đặc hiệu cao, chỉ xúc tác phản ứng với một loại cơ chất nhất định. Quá trình này diễn ra theo cơ chế “khóa – chìa”, trong đó trung tâm hoạt động của enzyme liên kết tạm thời với cơ chất phù hợp, giúp chuyển hóa cơ chất thành sản phẩm. Sau khi phản ứng hoàn tất, sản phẩm được giải phóng, và enzyme trở lại trạng thái ban đầu để tiếp tục xúc tác các chu kỳ mới. Cơ chế này giúp giảm năng lượng kích hoạt và tăng tốc độ phản ứng.
Hình 5: Cơ chế tác dụng của enzyme
Enzyme giúp hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả bằng cách phân giải các thành phần phức tạp trong thức ăn thành dạng dễ hấp thu hơn, từ đó tăng cường khả năng hấp thu dinh dưỡng, giảm lãng phí và tối ưu hóa hiệu quả sử dụng thức ăn. Nhờ vậy, vật nuôi tăng trưởng tốt hơn, tiết kiệm chi phí chăn nuôi và nâng cao năng suất.
Bên cạnh đó, enzyme còn giúp ổn định hệ tiêu hóa, giảm nguy cơ rối loạn đường ruột, góp phần duy trì sức khỏe đường ruột và nâng cao hiệu quả chăn nuôi bền vững.
5. Vitamin
Vitamin là những hợp chất hữu cơ phức tạp mà cơ thể chỉ cần với lượng rất nhỏ, nhưng lại giữ vai trò thiết yếu trong việc duy trì hoạt động sinh lý bình thường và đảm bảo sức khỏe tối ưu cho vật nuôi.
Phân loại Vitamin
Trong chăn nuôi, vitamin là yếu tố không thể thiếu giúp tối ưu quá trình trao đổi chất, nâng cao khả năng hấp thu dinh dưỡng, tăng sức đề kháng và giảm nguy cơ mắc bệnh. Ngoài ra, vitamin còn thúc đẩy phát triển cơ bắp, tăng tích lũy năng lượng, hỗ trợ vỗ béo hiệu quả, từ đó cải thiện chất lượng thịt, tăng năng suất và mang lại lợi ích kinh tế cao cho người chăn nuôi.
6. Acid amin
Acid amin được chia thành hai nhóm chính:
- Acid amin thiết yếu: gồm Histidine, Isoleucine, Leucine, Lysine, Methionine, Phenylalanine, Threonine, Tryptophan và Valine – cơ thể không tự tổng hợp được, cần cung cấp qua thức ăn.
- Acid amin không thiết yếu: gồm Alanine, Arginine, Asparagine, Axit aspartic, Cysteine, Axit glutamic, Glutamine, Glycine, Proline, Serine và Tyrosine – cơ thể có thể tự tổng hợp.
Trong chăn nuôi, acid amin giúp hình thành protein, phát triển cơ bắp, tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng và tối ưu quá trình trao đổi chất. Việc bổ sung acid amin cân đối không chỉ nâng cao sức khỏe và miễn dịch, giảm nguy cơ mắc bệnh, mà còn tăng hiệu quả sử dụng thức ăn, cải thiện năng suất và mang lại giá trị kinh tế cao cho người chăn nuôi.
Một số sản phẩm của Fivevet
Câu hỏi thường gặp:
1. Acid hữu cơ có vai trò gì trong chăn nuôi?
Acid hữu cơ giúp giảm pH đường tiêu hóa, ức chế vi khuẩn gây hại như E. coli và Salmonella, đồng thời tăng hấp thu dinh dưỡng, cải thiện tăng trọng, giảm FCR và giúp chăn nuôi an toàn, bền vững.
2. Những nhóm Probiotics phổ biến trong chăn nuôi là gì?
Các nhóm phổ biến gồm:
- Lactobacillus – sinh acid lactic, cân bằng hệ vi sinh.
- Bacillus – có bào tử bền, cải thiện tiêu hóa.
- Bifidobacterium – cư trú ở ruột già, tăng miễn dịch.
- Nấm men Saccharomyces spp. – hỗ trợ tiêu hóa và ức chế vi khuẩn gây hại.
3. Prebiotics khác gì so với Probiotics?
Probiotics là vi sinh vật sống có lợi, trong khi Prebiotics là chất xơ không tiêu hóa được, có nhiệm vụ nuôi dưỡng và kích thích sự phát triển của Probiotics trong đường ruột.
4. Enzyme có vai trò gì trong tiêu hóa của vật nuôi?
Enzyme là chất xúc tác sinh học, giúp phân giải các phân tử phức tạp trong thức ăn, tăng tốc độ tiêu hóa, nâng cao khả năng hấp thu dưỡng chất, giảm chi phí thức ăn và tăng hiệu suất chăn nuôi.
5. Việc kết hợp Acid hữu cơ, Probiotics, Prebiotics, Enzyme, Vitamin và Acid amin mang lại lợi ích gì?
Sự kết hợp này giúp cải thiện tiêu hóa – hấp thu – miễn dịch, giảm kháng sinh, tăng tăng trọng, nâng cao chất lượng sản phẩm chăn nuôi và xây dựng mô hình chăn nuôi an toàn, bền vững.
Xem thêm:
024 3376 6868 
info@fivevet.vn 
Đăng nhập 
VN
ENG
